Αλλεργίες Αναπνευστικού

Οι αναπνευστικές αλλεργίες μπορεί να αφορούν σε οποιοδήποτε στοιχείο του αναπνευστικού συστήματος: τη μύτη και τους παραρρίνιους κόλπους (π.χ. ιγμόρεια), τους μεγάλους βρόγχους και τους μικρότερους αεραγωγούς. Σχηματικά, λοιπόν, δύο είναι οι βασικές αναπνευστικές αλλεργικές νόσοι, η αλλεργική ρινίτιδα και το αλλεργικό άσθμα.

Αλλεργική Ρινίτιδα

Η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί ένα από τα συχνότερα αλλεργικά νοσήματα καθώς σύμφωνα με διεθνείς μελέτες αφορά μέχρι και στο 20-30% του πληθυσμού στο Δυτικό κόσμο. Προσβάλει τόσο τα παιδιά (ιδίως μετά τα 4-5 έτη) όσο και τους ενήλικες και προκαλεί συμπτώματα όπως ρινική καταρροή, κνησμό, φτερνίσματα ή και συμφόρηση (μπούκωμα). Πολύ συχνά, ταυτόχρονα προσβάλλονται και τα μάτια τα οποία εμφανίζουν ερυθρότητα, δακρύρροια ή και έντονο κνησμό – αυτή η κατάσταση ονομάζεται αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Τα παραπάνω συμπτώματα πολλές φορές θεωρούνται ασήμαντα και προφανώς δεν είναι επικίνδυνα. Αυτό, ωστόσο, αποτελεί και τη μεγάλη παγίδα για τους ασθενείς καθώς με την πάροδο των χρόνων αυξάνουν τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια και πλέον επηρεάζουν τον ύπνο, την παραγωγικότητα, την απόδοση στο σχολείο και γενικά την ποιότητα της ζωής. Στα συμπτώματα προστίθεται κόπωση, ευερεθιστότητα και άλλες διαταραχές της διάθεσης. Επιπλέον, η αλλεργική ρινίτιδα προδιαθέτει σε χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, ωτίτιδα, ρινικούς πολύποδες, άπνοια και βέβαια εξάρσεις άσθματος. Επομένως πρόκειται για μια επιφανειακά ήπια νόσο, η οποία αν μείνει χωρίς την κατάλληλη αγωγή μπορεί να γίνει πολύ δύσκολη για τον ασθενή.

Ανάλογα με τα αλλεργιογόνα στα οποία είναι ευαισθητοποιημένος ο ασθενής, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να είναι εποχική ή ολοετής. Στην πρώτη περίπτωση, συνήθως πρόκειται για γύρεις φυτών (γρασιδιών, δέντρων ή ζιζανίων) τα οποία επηρεάζουν και προκαλούν συμπτώματα ανάλογα με την εποχή της ανθοφορίας τους. Αυτή κατεξοχήν είναι την άνοιξη (εαρινή ρινίτιδα ή και επιπεφυκίτιδα) αλλά ειδικά στην Ελλάδα, όπου λόγω κλίματος και γεωγραφικής θέσης η εποχή ανθοφορίας διαρκεί επί μακρόν, μερικά φυτά ανθίζουν το καλοκαίρι ή και όλο το φθινόπωρο. Αντίθετα, η ολοετής ρινίτιδα προκαλείται από αλλεργιογόνα στα οποία υπάρχει έκθεση καθ’όλη  τη διάρκεια του έτους, συνήθως μέσα στο οικιακό περιβάλλον όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, τα επιθήλια της γάτας ή του σκύλου και οι μύκητες. Στους ασθενείς αυτούς πολύ συχνά γίνεται λανθασμένα η διάγνωση χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας ή άλλων επίμονων λοιμώξεων με αποτέλεσμα να λαμβάνουν χωρίς λόγω επί μακρόν αντιβιοτικές αγωγές.

Αλλεργικό Άσθμα

Το άσθμα αποτελεί σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας σε όλον τον κόσμο. Ένα ποσοστό 8-10% του πληθυσμού πάσχει από άσθμα και οι τάσεις παγκοσμίως είναι αυξητικές.

Το άσθμα ουσιαστικά είναι ένα «σύμπτωμα», όπως ο πυρετός ή ο πονοκέφαλος, που προκαλεί βήχα, συριγμό ή και δύσπνοια και οφείλεται στην παροδική στένωση των βρόγχων των πνευμόνων που έχει ως αποτέλεσμα τη δυσκολία, κυρίως, στην εκπνοή του αέρα.

Το αλλεργικό άσθμα οφείλεται στη φλεγμονή που προκαλούν στους βρόγχους τα αλλεργιογόνα. Η αλλεργική ρινίτιδα και το αλλεργικό άσθμα αποτελούν όψεις του ίδιου νομίσματος – το 40% περίπου των ασθενών με αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμφανίσουν άσθμα ενώ το 90% των ασθενών με αλλεργικό άσθμα έχουν ταυτόχρονα και αλλεργική ρινίτιδα. Η αλλεργία και οι ιώσεις δεν αποκλείουν η μία τις άλλες. Αντίθετα σχεδόν πάντα συνυπάρχουν και τότε ο ασθενής εμφανίζει τα περισσότερα συμπτώματα και χρήζει ενδεχομένως και χρόνιας αγωγής.

Το άσθμα από άσκηση μπορεί να υπάρχει αυτόνομα ή στα πλαίσια του αλλεργικού άσθματος. Ουσιαστικά, το ερέθισμα που προκαλεί συμπτώματα είναι η σωματική άσκηση (ιδιαίτερα σε κρύο και ξηρό περιβάλλον) κάτι που είναι εντονότερο αν ο ασθενής έχει και αλλεργικό υπόστρωμα. Άλλα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν στους ασθματικούς οξεία κρίση είναι ατμοσφαιρικοί ρύποι και ο καπνός του τσιγάρου, συναισθηματικές αντιδράσεις (γέλιο, κλάμα, stress κ.ά.), η λήψη ασπιρίνης σε ορισμένους ασθενείς κ.ά.